Η λοιμώδης ή βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα είναι μια λοίμωξη, που προκαλείται από βακτήρια (μικρόβια), που εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και εγκαθίστανται στο εσωτερικό της καρδιάς, σε μια βαλβίδα ή σε κάποιο αγγείο. Έχει επίπτωση 3-10 περιπτώσεις στους 100.000 ανθρώπους του γενικού πληθυσμού και νοσοκομειακή θνητότητα 15-20%.
Παρόλο που η ενδοκαρδίτιδα είναι σπάνια, τα παιδιά και γενικά οι ασθενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να την αναπτύξουν. Παλαιότερα, παιδιά και ενήλικες με συγγενή καρδιοπάθεια χρειαζόταν να παίρνουν αντιβιοτικά μία ώρα πριν από οδοντιατρικές εργασίες ή εγχειρήσεις στο στόμα, τον λαιμό, το γαστρεντερικό, το γεννητικό ή το ουροποιητικό σύστημα. Τα τελευταία χρόνια, η Αμερικανική και η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία (AHA 2007, ESC 2009) συνιστούν προφύλαξη μόνο για ασθενείς υψηλού κινδύνου.
Από το 2017, η χημειοπροφύλαξη για ενδοκαρδίτιδα συνιστάται μόνο σε:
- Ασθενείς που έχουν προσθετικά υλικά στην καρδιά (μοσχεύματα, τεχνητές βαλβίδες κλπ)
- Ασθενείς με ιστορικό ενδοκαρδίτιδας
- Ασθενείς με κυανωτικές συγγενείς καρδιοπάθειες που δεν έχουν διορθωθεί εντελώς
- Ασθενείς που έκαναν βοηθητικές εγχειρήσεις (π.χ. “shunts” με μοσχεύματα)
- Ασθενείς με διορθωμένες μεν συγγενείς καρδιοπάθειες, αλλά με υπολειμματικά προβλήματα (παραμένουσες διαφυγές ή παθολογικές ροές) στην περιοχή κάποιου προσθετικού υλικού ή μοσχεύματος ή συσκευής
- Ασθενείς με σύνδρομο Eisenmenger (μη αναστρέψιμη πνευμονική υπέρταση)
- Ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε εμφύτευση βηματοδότη-απινιδωτή ή άλλης συσκευής (π.χ. stent), για 6 μήνες μετά την εμφύτευση.
- Ασθενείς μετά από μεταμόσχευση καρδιάς με συνυπάρχουσα βαλβιδοπάθεια (στένωση, ανεπάρκεια), λόγω δομικής ανωμαλίας της βαλβίδας.
Εκτός από τις παραπάνω κατηγορίες ασθενών, ορισμένες Ιατρικές Εταιρείες (Οδοντιατρική, Ορθοπεδική) έχουν προσθέσει μερικές ακόμα για χημειοπροφύλαξη, κατά την κρίση του θεράποντα ιατρού, όπως:
- Ασθενείς με προηγούμενη λοίμωξη σε τεχνητά-προσθετικά υλικά σε άλλο σημείο του σώματος
- Ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία σοβαρών λοιμώξεων και μεγάλων χειρουργικών χειρισμών στην στοματική κοιλότητα
- Ασθενείς με αυξημένη ευαισθησία για συστηματική λοίμωξη:
- με συγγενή ή επίκτητη ανοσοανεπάρκεια
- υπό ανοσοκατασταλτική αγωγή
- διαβητικοί με κακό έλεγχο του διαβήτη
- με συστηματικές αυτοάνοσες παθήσεις (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος)
Ο παιδοκαρδιολόγος σας θα σας δώσει περισσότερες πληροφορίες για την πρόληψη της ενδοκαρδίτιδος. Η καλή υγιεινή των δοντιών είναι ο καλύτερος τρόπος για να προληφθεί η λοίμωξη της καρδιάς (ενδοκαρδίτιδα) από μια λοίμωξη των δοντιών ή των ούλων. Οι ασθενείς που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως αναφέρονται παραπάνω, θα πρέπει να έχουν την κάρτα προφύλαξης (ταυτότητα) για την ενδοκαρδίτιδα.
Αν, λοιπόν, το παιδί σας ανήκει σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες και χρειάζεται χημειοπροφύλαξη (αντιβίωση), θα πρέπει να δείχνετε τις σχετικές οδηγίες του παιδοκαρδιολόγου σας στον οδοντίατρο, παιδίατρο, οικογενειακό γιατρό ή οποιονδήποτε άλλο γιατρό σας. Αυτές οι οδηγίες τους συμβουλεύουν να δώσουν στο παιδί σας το κατάλληλο αντιβιοτικό και την ανάλογη δόση (βλ. Πίνακα).
Τέλος, για εγχειρήσεις, παρεμβάσεις ή εξετάσεις (ενδοσκοπήσεις, διαβάσεις κλπ) του γαστρεντερικού, του γεννητικού ή του ουροποιητικού συστήματος σε παιδιά και ενηλίκους με συγγενή καρδιοπάθεια (εκτός των παραπάνω κατηγοριών) δεν χρειάζεται προφύλαξη για την ενδοκαρδίτιδα με αντιβιοτικά. Ρωτήστε τον παιδοκαρδιολόγο σας για πληροφορίες που αφορούν το δικό σας παιδί.
Πίνακας: Συνήθης χημειοπροφύλαξη για ενδοκαρδίτιδα:
| Για ασθενή | Φαρμακευτική ουσία* | Δοσολογία: μία δόση 30 έως 60 λεπτά πριν από τη επέμβαση | ||
| Ενήλικες | Παιδιά | |||
| Μη αλλεργικό στην πενικιλλίνη | Αμοξυκιλλίνη (Amoxicillin) | 2 gr από το στόμα | 50 mg/kg από το στόμα | |
| Μη αλλεργικό στην πενικιλλίνη και με αδυναμία λήψης φαρμάκων από το στόμα | Αμπικιλλίνη (Ampicillin) ή | 2 gr ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 50 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | |
| Κεφαζολίνη (Cefazolin) ή | 1gr ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 50 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | ||
| Κεφτριαξόνη (Ceftriaxone) | 1gr ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 50 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | ||
| Αλλεργικό στην πενικιλλίνη ή αμπικιλλίνη | Κεφαλεξίνη (Cephalexin)** ή | 2 gr από το στόμα | 50 mg/kg | |
| Αζιθρομυκίνη (Azithromycin) ή | 500 mg από το στόμα | 15 mg/kg | ||
| Κλαριθρομυκίνη (Clarithromycin) | 500 mg από το στόμα | 15 mg/kg | ||
| Κλινδαμυκίνη (Clindamycin) ή | 600 mg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 20 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | ||
| Αλλεργικό στην πενικιλλίνη ή αμπικιλλίνηκαι με αδυναμία λήψης φαρμάκων από το στόμα | Κεφαζολίνη (Cefazolin) ή | 1 gr ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 50 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | |
| Κεφτριαξόνη (Ceftriaxone) ή | 1 gr ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 50 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | ||
| Κλινδαμυκίνη (Clindamycin) | 600 mg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | 20 mg/kg ενδομυϊκώς ή ενδοφλεβίως | ||
| * Οι κεφαλοσπορίνες δεν θα πρέπει να λαμβάνονται από ασθενείς με ιστορικό αναφυλαξίας, αγγειοοίδημα ή κνίδωση **ή άλλη πρώτης ή δεύτερης γενιάς κεφαλοσπορίνη (cephalosporin) με λήψη από το στόμα και με αναλογία δόσεων όπως αντιστοιχούν σε ενήλικες και παιδιά | ||||